Angela (41) vroeg:
Wat is het nut van de mug?
Deze vraag zoemt rond! Meerdere mensen hebben deze vraag aan Postbus71 gesteld. Het is een relevante en actuele vraag waar een zwerm interessante onderwerpen omheen zweeft. Hoe veel mensen zullen zich dit niet afgevraagd hebben tijdens slapeloze nachten vol jeuk en gezoem? Het is zelfs zo dat een heel geslacht van muggen, waaronder de muggen die malaria overbrengen Anopheles genoemd is, wat Grieks is voor ‘nutteloos’. In de vraag zit de aanname verborgen dat alle levensvormen nut hebben. Maar is dat wel zo? Niet per se.
Pasquale Ciliberti, collectiebeheerder van Biodiversiteitsmuseum Naturalis verwoordt het zo:
(soorten) " ... zijn er niet voor ons, ze zijn er voor zichzelf, en zijn geëvolueerd voor hun eigen nut.“
Wat wel zo is, is dat alle levensvormen op aarde deel uit maken van een grote onderling verbonden leefgemeenschap. Soorten zijn op ongelofelijk veel manieren van elkaar afhankelijk en op elkaar ingespeeld. Zo maken ze bijvoorbeeld deel uit van een voedselweb en zijn dus vaak qua voeding van elkaar afhankelijk. Maar soorten hebben elkaar op ontelbaar veel andere manieren nodig om hun leven te leiden. Toch is het dus niet zo dat elke soort per definitie nut moet hebben voor de mens of voor een andere soort. Levensvormen zijn er allereerst voor die levensvormen zelf. Het leven voor het leven, L’art pour L’art.
Ciliberti: "Dat geldt ook voor de meer dan 3.500 soorten muggen, waarvan er maar een paar mensen steken. Er zijn ook soorten die planten prikken, of drinken van het vocht dat bladluizen 's zomers op je auto lekken als je hem onder een lindeboom parkeert. Sommige bestuiven planten, waaronder de cacaoplant - zonder muggen was er geen chocola! Daarnaast zijn muggen belangrijk als voedselbron voor andere soorten. Muggenlarfjes leven in het water en vissen eten daarvan - en wij eten weer van de vissen. Volwassen muggen worden gegeten door onder meer vogels en vleermuizen. Allemaal soorten die het heel moeilijk zouden hebben als er geen muggen meer zouden bestaan."
De vraag of de mug nut heeft is actueel. De mens heeft namelijk voor het eerst in de geschiedenis de mogelijkheid om moedwillig diersoorten naar keuze uit te laten sterven. Sinds kort is het met behulp van de gene-editing technologie Crispr mogelijk om soorten te voorzien van een mutatie die zich door de hele populatie verspreidt en uiteindelijk tot steriliteit leidt waardoor de soort uitsterft. Gene-drive technologie heet dat. En welke soort staat er bovenaan de lijst om als eerst uitgeroeid te worden? Je raad het goed: de mug. Of liever gezegd, de muggensoort(en) die malaria veroorzaken: de Anopheles, oftewel, de nuttelozen. En niet zonder reden. Er wordt geschat dat meer dan de helft van alle mensen die ooit zijn gestorven, gestorven zijn door malaria. ‘Nutteloos’ is in dat opzicht dus een behoorlijke understatement. De mug is misschien wel de aardsvijand van de mens. Maar rechtvaardigt dat genocide (de grootste oorlogsmisdaad) of zelfs specicide?
