.jpg)
Marten (12) vroeg:
Wat is de nieuwste diersoort die het kortst geleden is ontstaan?
Auteur en Hoogleraar Kenmerkevolutie en biodiversiteit
Universiteit Leiden
Antwoord gegeven door:
Er zijn in de afgelopen paar honderd jaar verschillende nieuwe insectensoorten ontstaan doordat de mens landbouwplanten over de aardbol heeft verplaatst. Hier twee voorbeelden.
In Noord-Amerika is een nieuwe soort boorvlieg ontstaan nadat daar in de zeventiende eeuw appels vanuit Europa werden geplant. Sommige van de Amerikaanse meidoornvlieg (Rhagoletis pomonella) stapten over naar de appel en begonnen zich daar razendsnel aan aan te passen. De twee planten verschillen natuurlijk op allerlei manieren, zoals grootte en smaak van de vrucht, bloeitijd, chemische afweerstoffen, voedingsstoffen etc. Omdat de vliegen als larf in de vrucht leven en ook als volwassen vlieg een groot deel van hun tijd op en rond de vruchten doorbrengen zijn dit allemaal omstandigheden die voor de boorvlieg vaak een kwestie van leven of dood zijn. Inmiddels is de appelvlieg in haar erfelijke eigenschappen zoveel van de meidoornvlieg gaan verschillen, dat ze zich als twee aparte soorten gedragen. Wel is het zo dat je dat aan de buitenkant van de vlieg nauwelijks kunt zien. Vliegenexperts hebben de appelvlieg daarom nog geen aparte naam willen geven. Ze noemen hem liever "de appel-variant van Rhagoletis pomonella", maar eigenlijk zijn het wel twee aparte soorten.
Een nieuw ontstaan insect dat wel een aparte naam heeft gekregen is de Europese maïsboorder (Ostrinia nubilalis), een vlindertje waarvan de rups het binnenste van maïsstengels eet. Maïs (afkomstig uit Zuid-Amerika) groeit pas sinds de zestiende eeuw in Europa. Toen dat gebeurde (eerst in Spanje) stapte de Zuid-Europese vlinder Ostrinia scapulalis (een soort die geen Nederlandse naam heeft) over op maïs en begon, net als de appelvlieg, zich razendsnel evolutionair aan te passen aan de nieuwe voedselplant, met als gevolg dat ze nu beschouwd worden als twee aparte insectensoorten met aparte namen. Maar O. nubilalis bestaat dus pas zo'n vijfhonderd jaar.
Menno Schilthuizen
Wil je meer te weten komen over hoe wilde dieren en planten razendsnel evolueren in een wereld die steeds sterker door de mens wordt beïnvloed? Lees dan het boek Darwin in de Stad van Menno Schilthuizen (Atlas Contact, 2018)
